Gemeenten hebben geen idee waar arbeidsmigranten wonen en werken: 'Problemen blijven onder de radar'
In dit artikel:
Een recente rondvraag van Omroep West en regionale omroepen toont dat gemeenten in en rond Den Haag nauwelijks zicht hebben op hoeveel arbeidsmigranten er wonen en werken en dat de meeste gemeenten geen specifiek beleid daarvoor hebben. Tijdens een werkbespreking in de Haagse gemeenteraad, twee weken geleden, bleek dat er wel veel signalen zijn — zoals Oost‑Europese supermarkten in wijken als Rustenburg‑Oostbroek, Moerwijk en Laak en regelmatige meldingen van slechte huisvesting — maar geen betrouwbare cijfers.
Alleen Westland en Leiden konden schattingen geven: Westland rekent in het hoogseizoen op ongeveer 17.000 werkenden (5.500 geregistreerd), Leiden schat circa 12.130 arbeidsmigranten waarvan 3.480 in de stad wonen. Landelijk gaat het volgens schattingen om 600.000 tot 1 miljoen mensen. Een groot deel werkt in zwaar productiewerk: tuinbouw (Westland), bollenteelt in de Bollenstreek, distributiecentra (Pijnacker, Zoetermeer) en de bouw — vaak via uitzendbureaus.
De belangrijkste oorzaak van het ontbrekende zicht is een gebrekkige registratie. Kortdurende werkers (minder dan vier maanden) worden slecht vastgelegd, uitzendbureaus en malafide tussenpersonen ontmoedigen registratie, en de huidige wetgeving (BRP en RNI) beperkt welke gegevens mogen worden opgenomen. Daarnaast hanteren gemeenten verschillende definities van ‘arbeidsmigrant’, waardoor cijfers niet eenduidig zijn. Gemeenten proberen met periodiek onderzoek door bureau Decisio en CBS‑data een beeld te krijgen, maar veel arbeidsmigranten blijven buiten de registraties.
Het gebrek aan inzicht heeft concrete nadelen: handhaving op huisvesting en arbeidsomstandigheden blijft grotendeels ‘onder de radar’, wat volgens adviseur Bram Klouwen (Companen) kan leiden tot uitbuiting, ongezonde situaties en het afdanken van arbeidskrachten zodra zij niet meer productief zijn. FNV‑vertegenwoordiger Annemarie de Zeeuw wijst erop dat registratie vaak gekoppeld is aan het arbeidscontract via het uitzendbureau; registratie kan daarom risico’s voor migranten vergroten en zonder registratie vallen zij buiten sociale zekerheid na afloop van een contract.
Gemeenten, waaronder Den Haag, roepen het Rijk op om heldere handvatten te bieden voor registratie en toezicht. De Sociaal‑Economische Raad pleit voor strengere handhaving, hogere boetes en een wettelijke registratieplicht voor werkgevers om misstanden terug te dringen. Advies vanuit het veld is ook praktisch van aard: gemeentewerkers actief inzetten op locaties waar arbeidsmigranten wonen en werken om hen ter plekke te helpen met inschrijving en begeleiding.