'Gewoon ongezond': zorgpersoneel krijgt steun om zware nachtdiensten door te komen
In dit artikel:
Ziekenhuizen nemen steeds meer maatregelen om nachtdiensten leefbaarder te maken en zo uitstroom van verpleegkundigen tegen te gaan. In het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda loopt sinds kort het project "Fit de nacht door": het gebouw gaat ’s nachts grotendeels uit, maar ongeveer vijftig medewerkers blijven tot 7.30 uur werken op afdelingen zoals de verpleging, OK en SEH. De aanleiding is duidelijk: vaste nachtdiensten belasten lichamelijk en mentaal, met name maag- en darmklachten, concentratieverlies en energietekort.
Praktische aanpassingen op de proefafdeling waren onder meer toegang tot een diëtist, bewust voedingsadvies (minder suiker, meer eiwitten) en de mogelijkheid tot korte slaapmomenten op een slaapbank in een rustige ruimte. Na de pilot daalden de klachten met zo’n 40 procent, waardoor het project nu op meerdere afdelingen wordt uitgerold. Verpleegkundigen differentiëren ook in het inplannen van nachten; sommigen draaien alle nachten achter elkaar, anderen spreiden ze.
Andere ziekenhuizen volgen met vergelijkbare initiatieven. Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft kocht speciale stoelen voor korte slaapjes, organiseert voedingssessies en schakelde een chronobioloog in om het slaap-waakritme te ondersteunen; verpleegkundigen kunnen daarnaast bij een sportarts terecht en roosterplanning houdt rekening met persoonlijke omstandigheden. Bij Haaglanden Medisch Centrum zijn powernap-stoelen op de SEH en zogenoemde powermap-cocons op andere afdelingen beschikbaar, plus aandacht voor nachtrichtlijnen rond voeding.
Deze organisatorische en medische interventies richten zich niet op het afschaffen van nachtdiensten — die blijven noodzakelijk — maar op het verminderen van de negatieve effecten ervan en het behoud van personeel. De voorbeelden laten zien dat relatief eenvoudige voorzieningen (slaapplekken, voedingsadvies, aangepaste roosters) de ervaren belasting merkbaar kunnen verlagen. In Gouda loopt de ochtend overdracht weer zoals gebruikelijk; verpleegkundigen zoals Ruben verlaten de werkvloer na hun dienst met minder klachten en iets meer energie.