Powernaps, eiwitten en slimme roosters moeten vertrek van verpleegkundigen voorkomen
In dit artikel:
In het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda voeren verpleegkundigen en leidinggevenden sinds kort een pakket maatregelen in om nachtdiensten draaglijker te maken en personeelsverloop te beperken. ‘Fit de nacht door’ combineert voedingsadvies door een diëtist, vaste plekken voor korte slaapjes (powernaps) op afdelingen, en praktische aanpassingen in de dienstroosters. De gangverlichting gaat ’s nachts uit, maar ongeveer vijftig medewerkers blijven actief op verpleegafdelingen, de OK en de spoedeisende hulp tussen 23.00 en 7.30 uur.
Nachtwerk blijkt volgens het ziekenhuis ongezond: medewerkers ervaren vaak maag- en darmklachten, concentratieverlies en verminderde energie, wat mensen doet kiezen voor werk met meer regelmaat. Een diëtist leert nachtzusters en -verpleegkundigen bijvoorbeeld dat de alvleesklier tussen middernacht en 06.00 uur minder actief is, waardoor suikerrijke producten pieken en dalen in energie veroorzaken; eiwitrijke snacks zijn beter verteerbaar. Op proefafdelingen werden ook slaapbanken gebruikt in omgebouwde familiekamers voor korte rustmomenten. Na de proeffase nam het aantal klachten met ongeveer 40% af, reden voor het ziekenhuis om de maatregelen breder uit te rollen.
Andere ziekenhuizen volgen soortgelijke lijnen. In het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft zijn speciale slaapstoelen aangeschaft en worden chronobiologen en sportartsen ingezet; ook daar is voedingsvoorlichting en wordt bij de roosterplanning rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden. Bij Haaglanden Medisch Centrum zijn powernap-stoelen en zogenaamde powermap-cocons beschikbaar op verschillende afdelingen.
Zorgverleners ervaren zo minder belasting tijdens nachtdiensten: een verpleegkundige verlaat na een rustige dienst de nachtploeg met de woorden: “Ik ben fit door de nacht gekomen.” Deze lokale initiatieven reflecteren een bredere trend binnen de zorg om structurele ongelijkheden van nachtwerk te beperken en zo personeel te behouden. Nachtwerk blijft echter onvermijdelijk voor ziekenhuiszorg, waardoor aandacht voor leefstijl, planning en slaapfaciliteiten cruciaal blijft.