Trouwring in stembus en verscheurde stempas, deze gekke dingen gebeurden in stembureaus
In dit artikel:
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in Den Haag deden zich op meerdere stembureaus uiteenlopende en vaak kleine maar opvallende incidenten voor, zo blijkt uit de processen-verbaal die Omroep West inzag. Vrijdag werd de officiële uitslag bekendgemaakt; bijna twee weken later wordt teruggeblikt op hoe het ‘feest van de democratie’ in de praktijk verliep.
Op verschillende locaties ontstonden praktische problemen en ongewone situaties. In de Toon Dupuisstraat bezochten meerdere kiezers die mogelijk buikgriep hadden het stembureau; het lokaal moest schoon worden gemaakt en het toilet werd later als vies gerapporteerd. In het stadscentrum bij Straat Bakkie probeerde een vrouw in de middag opnieuw te stemmen — deze keer namens haar zoon — maar wist niet dat een volmachtgelijktijdig met de eigen stem moet worden uitgebracht; toen ze hoorde dat die stem verviel, raakte ze zeer emotioneel, scheurde haar stempas en vertrok schreeuwend.
Tellers raakten soms zelf de oorzaak van problemen: bij de Laan van Wateringse Veld viel tijdens het tellen een druppel bloed op een vakje op een stembiljet, waardoor het leek alsof er dubbel gestemd was. De gemeente verklaarde die stem toch geldig omdat de verontreiniging pas tijdens het tellen optrad. Op meerdere adressen (Hofweg, Klaverblad, Vissershavenstraat) werden scherpe randen of puntige stembiljetten genoemd; bij enkele stembureaus waren geen pleisters beschikbaar voor kleine sneetjes.
Logistieke hindernissen waren er ook: de voorzitter van het stembureau in het Willem Dreespark verscheen niet en werd vervangen door een reservedeelname; bij het drukke stembureau op Station Den Haag Centraal leidde een onbeheerde koffer bij de tramhalte Rijnstraat tot een bommelding en voorzorgsmaatregelen waardoor ingangen werden afgesloten — uiteindelijk bleek er niets verdachts in te zitten.
Digitale hulpmiddelen werkten niet altijd vlekkeloos. Op meerdere locaties viel de iPad met de stempas-check-app tijdelijk uit; gemeenten hadden papieren registers als back-up, zodat het controleren door kon gaan. Bij één stembureau werden twee stempassen van 2023 meegenomen en getest; die bleken technisch scanbaar maar waren niet geldig voor deze verkiezing, waarna de kiezers later met de juiste pas terugkwamen. De gemeente benadrukt dat de iPad een hulpmiddel is en het proces ook zonder digitale assistentie doorloopt.
Een veelgenoemd probleem was het gebruikte, dikkere papier van de stembiljetten: stembussen moesten tussentijds worden geopend of medewerkers moesten letterlijk de stapel aandrukken omdat de stamper niet goed werkte. In sommige gevallen stapten medewerkers in de stembus om de biljetten aan te stampen. Gemeenten onderzoeken waarom stembussen vaker vol raakten dan normaal.
Niet alle gemeenten meldden incidenten: Leiden, Gouda, Delft, Zoetermeer en Alphen gaven aan geen noemenswaardige overlast te hebben gehad; wel erkenden enkele gemeenten storingen met de stempas-app en zijn deze aan het evalueren. De verslagen tonen vooral dat kleine menselijke fouten, technische storingen en materiaalkeuzes samen de verkiezingsdag soms rommelig maar niet doorslaggevend maakten.